Spurt og svarað

HIV er skammstöfun fyrir Human Immunodeficiency Virus, en það er heiti veiru sem ræðst á varnarkerfi líkamans þannig að smám saman missir líkaminn getuna til að berjast á móti sýkingum og sumum tegundum krabbameins. Lokastig HIV kallast alnæmi (Acquired Immune Deficiency Syndrome, AIDS), en þá er líkaminn varnarlaus gegn sýkingum sem almennt væri ekkert mál að sigrast á.

Veiran getur verið í blóði, sæði, leghálsslími og brjóstamjólk. Smitun á sér fyrst og fremst stað með óvörðum kynmökum (kynmökun án smokks). HIV getur einnig smitað með óhreinum sprautum og sprautunálum. Móðir getur smitað barn sitt á með- göngu, í fæðingunni og með því að gefa því brjóst. Sá sem smitast af HIV losnar aldrei við veiruna og getur því smitað aðra það sem eftir er ævinnar.

Maecenas nisi sem, aliquet id faucibus in, tempor nec massa. Fusce laoreet mattis augue a finibus. Donec ut vestibulum neque. Phasellus commodo augue ipsum, vel rhoncus ex scelerisque at.

HIV smitar ekki í daglegri umgengni. Algjörlega hættulaust er því að búa á sama heimili eða vera í daglegu samneyti við þann sem er smitaður af HIV/alnæmi.

Smokkurinn er besta vörnin gegn smiti. Til þess að hann veiti hámarksvörn verður að nota hann rétt. Sprautufíklar skulu gæta þess að deila aldrei sprautum eða sprautunálum með öðrum.

Þeir einstaklingar sem eru með HIV-sýkingu, eru á fullri HIV-meðferð og í góðu eftirliti eru ólíklegir til að smita aðra. Með réttri fyrirbyggjandi notkun HIV-lyfja (PrEP) hjá ósmituðum einstaklingum má einnig draga verulega úr líkum á smiti.

HIV er alvarlegur og lífshættulegur sjúkdómur, þróist sjúkdómurinn án meðferðar. Engin lækning er til við honum og hún er heldur ekki í augsýn.

Hluti nýsmitaðra fá einkenni fáeinum dögum eða vikum eftir smit. Helstu einkennin eru almennur slappleiki, hálssærindi, eitlastækkanir, útbrot, höfuðverkur og vöðva- og liðverkir sem ganga oftast yfir á 1–2 vikum. Eftir það eru flestir einkennalausir í mörg ár, en veiran vinnur smám saman á vörnum líkamans og skemmir ónæmiskerfið.

HIV-smit er greint með blóðprufu sem hægt er að taka hjá hvaða lækni sem er. Blóðprufan er ókeypis og farið er með hana í trúnaði. Smit má einnig greina með hraðgreiningarprófi en alltaf þarf að taka hefðbundið blóðpróf ef hraðgreiningarpróf gefa vísbendingu um smit. Þegar HIV kemst inn í blóðið þróar líkaminn mótefni sem hægt er að finna með HIV-mótefnamælingu allt að þremur mánuðum eftir smit. Jákvætt HIV-próf þýðir að það hafa fundist mótefni gegn HIV í blóðinu og að þú sért því HIV-smitaður. Neikvætt HIV-próf þýðir aftur á móti að þú sért ekki smitaður af HIV. Niðurstöður HIV-prófs fást nokkrum dögum eftir að blóðprufa er tekin.

Dagleg inntaka HIV-lyfja það sem eftir er ævinnar getur dregið úr fjölgun veirunnar í líkamanum og þar með bætt líðan og lengt líf HIV-jákvæðra. Lyfjatökunni geta fylgt aukaverkanir en líkurnar á því að smita aðra minnka mikið.

Hafir þú sofið hjá einhverjum frá því þú smitaðist, getur verið að einhver þeirra hafi smitast af HIV. Því er mikilvægt að fyrri bólfélagar séu látnir vita. Þú getur sjálf/sjálfur látið þá vita eða þú getur beðið lækninn um að skrifa þeim án þess að nafn þíns sé getið. Í öllum tilvikum er þó skylt að gefa upplýsingar um bólfélaga. Með því að hvetja þá sem þú hefur sofið hjá til að fara í skoðun getur þú komið í veg fyrir að þeir smiti þá sem þeir sofa hjá í framtíðinni. Þannig getur þú komið í veg fyrir útbreiðslu þessa alvarlega sjúkdóms.