Hugleiðingar framkvæmdastjóra
Við höldum loksins alþjóðlega alnæmisdaginn hátíðlegan í ár eftir þriggja ára hlé. Já, tvær veirur, HIV og Covid, hafa truflað líf okkar. Alþjóðlegt slagorð fyrir 1. desember í ár er „Jafnræði“ aðgengi fyrir alla, það er ákall til aðgerða. Þörfin er mikil, 38 milljónir manna eru smitaðir af HIV í heiminum í dag.
Á alþjóðlegu ráðstefnunni um HIV og alnæmi sem haldin var í Montreal í júlí á liðnu sumri kom glöggt í ljós að stigma, fordómar og viðvarandi streita og félagslegur sársauki HIV jákvæðra hafa haft varanleg áhrif á heilsu og lífsgæði þeirra. Rannsóknir á meðal þúsunda HIV jákvæðra hafi leitt þær niðurstöður í ljós (Dr. Andrew Clark, European Medical Director of Viiv Healthcare on the topic ”The malignancy of stigma – the biological and physiological consequences – a public health crisis”. Dr. Clark drew attention to stigma and the link to chronicle stress driving comorbidities and worse health outcomes for people living with hiv. The presentation was followed by continued discussion of examples from the Nordics and analyzing the commonalities among the Nordic countries when it comes to stigma).
Fjölbreytt efni birtist hér í Rauða borðanum.
Forsíðuviðtalið að þessu sinni er við Omel Svavarss. „Ég hef alltaf verið ég sjálf“ segir hún. Sagan hennar Omel er ótrúlega sterk, saga sigurvegarans sem hefur barist við gríðarlegt mótlæti og fordóma í sinni tilveru, en haft betur.
Þær Anna Tómasar og Bjartey Ingibergs á göngudeild smitsjúkdóma A3 í Fossvogi segja líflega frá umfangsmiklu og fjölbreyttu starfi hjúkrunarfræðings á deildinni. HIV, bólusetningar fyrir apabólu, Covid, berklar, lifrabólga og fleiri sjúkdómar. Þær segja ekki síst frá mannlegu hliðinni í starfinu.
Hafdís Erla Hafsteinsdóttir, sagnfræðinemi sem vinnur að doktorsritgerð um sögu alnæmis á Íslandi segir í aðsendri grein „alnæmisfaraldurinn er margslungið fyrirbæri. Saga hans er þéttofið net af persónum og leikendum hvers hlutverk einkennist af samspili valda, valdaleysis og lífi, dauða, forræði og andspyrnu. Faraldurinn er saga baráttu sem tók á sig margar myndir. Stundum var það barátta við íslenskt mál í dálkum blaðanna eða barátta við heilbrigðisstarfsmenn og valdhafa. Og svo auðvitað mörkin milli okkar og hinna, þess viðtekna og óviðtekna, normsins og jaðarsins og þess sem hreyfir við þeim mörkum. En eitt er ljóst að áhrif alnæmisfaraldursins á réttindabaráttu, samfélag og menningu hinsegin fólks eru síst ofmetin“
Álfur Birkir Bjarnason, formaður Samtakanna 78 segir: „Það er þó fleira sem má læra af sögu HIV. Fyrir það fyrsta eru HIV og alnæmi gjörbreyttir áhrifavaldar í okkar lífum. Með tilkomu betri lyfja og preppsins (PrEP, notkun lyfja sem fyrirbyggja HIV smit) njóta margir okkar meira frelsis í dag en fyrir tíu, tuttugu eða þrjátíu árum. Með lyfjum getum við verið ósmitandi og ósmithæfir og þurfum ekki að vera jafn hræddir“.
Einar Þór Jónsson
